الفبای ترکمنی
نوشتار واحد تركمنی، مقولهای است كه این روزها بسیار بر سر زبانها افتاده است.
نوشتار ترکمنهای ایران به الفبای عربی-فارسی انجام میگیرد و به دلیل دور افتادن از نوشتار قدیمی، نسل جدید با آشفتگی شدیدی در نوشتار خود مواجه شدهاند.
برای مثال برای کلمهی «اسب» at میتوان نوشتارهای زیر را نمونه آورد:
آت، آط، عط.
واژهی دو حرفی (at) به سه نوع دیده میشود و این حکایت از وخامت وضع نوشتاری ترکمنهای ایران دارد.
ترکمنهای ایران از دو میراث خود دور افتادهاند: 1- میراث مکتوب قدیمی (خط عربی-فارسی) که برای خود قواعد نوشتاری داشت. 2- اصول نوشتاری کنونی ترکمنستان که منطبق با زبان کنونی ترکمنی است.
ترکمنها در ایران به خط عربی-فارسی مینویسند و پیروی نکردن از دو میراث مورد اشاره و نیز عدم انطباق آن با اصول نوشتار کنونی ترکمنستان سردرگمی نوشتاری برای ترکمنهای ایران را به همراه داشته است.
در تركمنستان، پس از استقلال این كشور، الفبای لاتین استفاده میگردد و این در حالی است که ما شاهد تغییر الفبای این کشور از عربی به لاتین (۱۹۲۸ م.) و دگر بار از لاتین به سریلیک (۱۹۴۰ م.) و بار دیگر از سریلیک به لاتین (۱۹۹۱ م.) بودهایم.
الفبای لاتین تركمنی و دیگر ملل تركزبان همچون تركهای تركیه و آذری در موارد جزئی با توجه به ویژگیهای زبانی این ملل از هم تفاوت دارد.
***
در درسهای ارایه شده برای نوشتار درست ترکمنی، از الفبای رسمی تركمنستان استفاده خواهیم كرد و در معادلهای آن از الفبای عربی-تركمنی مورد استفاده در نشریات یاپراق، صحرا و ... بهره خواهیم برد.